Module 1: Inleiding tot dierenwelzijn en beleidsadvies

1.6. Carrièreperspectieven en professionele ontwikkeling

Dieradviseur: de meest veelzijdige functie binnen een gemeente

Als dieradviseur speel je een grote rol in het verbeteren van dierenwelzijn binnen gemeenten en andere organisaties. Maar hoe ziet je carrièrepad eruit? Welke mogelijkheden zijn er om je verder te ontwikkelen? In deze les bespreken we carrièreperspectieven binnen het vakgebied en hoe je je professionele groei kunt stimuleren.

Nut en noodzaak van de functie

Dierenwelzijn wordt steeds belangrijker doordat meer dieren de stad intrekken en de vraagstukken rondom dierenwelzijn complexer worden.

Neem het voorbeeld van ganzen: er gelden hele andere regels per ganzensoort wat een gemeente wel en niet mag doen qua het beheersen van deze dieren. Een tamme gans is een heel ander diersoort dan een Nijlgans, Canadese gans of een grauwe gans. Eigenlijk vallen al deze ganzen onder andere wet- en regelgeving in Nederland. Ook de plek waar deze ganzen leven bepaalt welke maatregelen genomen mogen worden. Dat maakt het werk heel complex. Wij weten (straks) hoe het zit, herkennen de verschillende soorten en weten wat wet- en regelgeving voorschrijft en wat per soort/locatie de beste beheermaatregel is. Daar zijn maar weinig mensen van binnen een gemeente (maar ook provincie, waterschap én het rijk) die het complete plaatje hebben.

Naast de complexe inhoud heb je ook te maken met inwoners. Inwoners worden mondiger en verwachten meer van gemeenten en andere instanties op het gebied van (overlast van) dieren.

Tegelijkertijd groeit de vraag naar opgeleide en ervaren dieradviseurs, terwijl het aanbod achterblijft. Doordat de functie breed is en er tot nu toe geen specifieke opleiding voor bestond, zijn er vaak collega’s in deze functie gestart met heel veel verschillende achtergronden. Pas wanneer je dan écht in deze functie aan de slag gaat, besef je ineens hoe breed en complex het vak eigenlijk is.

Dit maakt het vak dynamisch, uitdagend en vol kansen voor professionals die zich hierin willen ontwikkelen.

Invulling van deze functie

Niet elke gemeente heeft een specifieke dieradviseur in dienst, vooral kleinere gemeenten niet. Vaak wordt deze taak ondergebracht bij een medewerker die ook andere verantwoordelijkheden heeft. Dit kan iemand uit het sociale domein zijn, maar ook iemand uit beheer of juridische zaken. Daarnaast wordt de taak vaak verdeeld over verschillende afdelingen: het juridische aspect kan bij juridische zaken liggen, contractbeheer bij contractmanagement en dierplaagbeheer bij de beheerafdeling.

Door deze versnippering is coördinatie van taken essentieel. Er moet iemand zijn die het overzicht bewaart en de samenhang tussen de verschillende deelgebieden bewaakt.

Vanuit Didor wordt geadviseerd om 1 FTE per 100.000 inwoners te hanteren voor deze functie. Dit betekent dat een gemeente met 60.000 inwoners 0,6 FTE (24 uur per week) zou moeten hebben voor dierenwelzijn.

Veel gemeenten zien de meerwaarde van een dieradviseur nog niet in. Als je in gesprek gaat met een gemeente, kun je aantonen hoe dierenwelzijn verweven is met andere beleidsvelden, zoals volksgezondheid en openbare orde. Gebruik concrete voorbeelden en laat zien hoe goed beleid niet alleen dieren ten goede komt, maar ook leidt tot minder klachten en efficiëntere inzet van middelen. Onze functie is belangrijk en daar moeten ook onze werk-/opdrachtgevers meer bewust van worden.

Carrièreperspectieven binnen het vakgebied

Er zijn diverse richtingen die je als dieradviseur kunt inslaan. De keuze hangt af van je interesses, vaardigheden en ervaring. Mogelijke functies en werkvelden zijn:

1. Dieradviseur bij gemeenten

Ontwikkelen en implementeren van een visie, beleid en praktische werkinstructies. Zie ook les 1.2 met alle taken.

Doordat deze functie per gemeente anders is ingericht, varieert ook de waardering ervan. Vaak valt deze binnen schaal 9, 10 of 11. De salarisrange varieert dan van € 3.359 tot € 6.072. Afhankelijk dus van schaal (niveau) en stap (ervaring) binnen een schaal. Deze gegevens komen uit de website Amtenarensalaris.

2. Opdrachtgevers zoals waterschappen, provincies, het rijk en NGO's

Naast gemeenten kunnen ook andere overheidsinstanties en dierenorganisaties behoefte hebben aan expertise op het gebied van dierenwelzijn. Dit kan zijn binnen een vast dienstverband of inhuur als freelancer of via een bureau.

3. Zelfstandig ondernemer

Met een inschrijving bij de Kamer van Koophandel kun je je eigen bedrijf/adviesbureau starten waarmee je gemeenten, bedrijven en organisaties ondersteunt bij dierenwelzijnsvraagstukken.

Hierbij heb je natuurlijk niet de zekerheid van een vast inkomen en ben je zelf verantwoordelijk voor opdrachten, inkomstenbelasting, pensioen, ziektekosten, etc. Daarom wordt een goed uurtarief aanbevolen waardoor je jezelf niet te goedkoop weg zet bij een opdracht. Ook omdat onze functie nou eenmaal ook wat inhoudt!

4. Consultant bij een adviesbureau

Je kunt ook in vaste dienst gaan werken bij een detacheringsbureau dat gespecialiseerd is in dierenwelzijn. Dat zijn er in Nederland niet veel. Didor biedt wel een netwerk en opdrachten, maar werkt uitsluitend met freelancers en neemt geen personeel in vaste dienst. Bij de meeste detacheringsbureaus is de vraag naar onze expertise nog beperkt, waardoor ook zij niet direct een functie zullen hebben (waardoor zij ook vaak met freelancers werken).

5. Trainer of opleider

Met jouw expertise kun je ook cursussen en workshops gaan geven aan gemeentemedewerkers, bedrijven en dierenorganisaties.

6. Onderzoek en beleid

Vooral wanneer je een specialisatie hebt, kun je meewerken aan wetenschappelijk onderzoek of beleidsontwikkeling binnen dierenwelzijnsorganisaties of overheidsinstellingen.

Professionele ontwikkeling

Om je carrière als dieradviseur te bevorderen, is continue professionele ontwikkeling essentieel. Dit kan op verschillende manieren:

1. Op de hoogte zijn en blijven van ontwikkelingen

Meld je aan voor verschillende nieuwsbrieven voor het onderdeel waar jouw expertise ligt cq waar de behoefte van jouw opdrachtgever met name ligt. In de Bibliotheek zijn diverse nieuwsbrieven opgenomen waar je je voor kunt aanmelden.
Hou contact met collega’s in het werkveld om bij te blijven en te horen waar anderen mee bezig zijn.

2. Bijscholing en certificering

Volg relevante opleidingen en cursussen over onder andere dierenwelzijn, wet- en regelgeving en IPM.
Behaal certificaten die je expertise versterken en je positie op de arbeidsmarkt verbeteren.

3. Netwerken en samenwerking

Leer hoe verschillende gemeentelijke afdelingen werken en hoe dierenwelzijn binnen andere beleidsgebieden valt, zoals openbare orde, veiligheid en volksgezondheid.
Sluit je aan bij vakverenigingen en netwerkgroepen, zoals Didor, Diervizier of relevante overheidsplatformen.
Werk samen met andere professionals binnen en buiten je vakgebied om kennis en ervaringen uit te wisselen

4. Specialisatie

Kies een specifieke niche binnen dierenwelzijn waarin je je verder kunt ontwikkelen, zoals dierplaagmanagement, asielen, wildopvang, zoönosen, HR-honden, wet- en regelgeving, etc.
Volg verdiepende trainingen om expert te worden in een bepaald aspect van het vakgebied, maar ga ook praktische ervaring opdoen. Wanneer je expert wil worden op het gebied van wildopvang, ga dan vooral ook vrijwilligerswerk doen in een wildopvang.

5. Ervaringsopbouw en praktijkkennis

Doe praktijkervaring op door projecten bij gemeenten of andere organisaties uit te voeren.
Werk aan cases die je inzicht geven in de complexiteit van dierenwelzijnsbeleid.
Veel kennis doe je pas op in de praktijk, omdat de functie breed is en er tot nu toe geen specifieke opleiding voor was. Ga vooral vrijwilligerswerk doen bij een asiel, opvang, dierenambulance of vraag of je een dag mee mag lopen.

6. Persoonlijke vaardigheden ontwikkelen

Werk aan communicatie- en adviesvaardigheden, essentieel voor het beïnvloeden van beleidsmakers en organisaties.
Ontwikkel strategisch inzicht om effectieve oplossingen en beleid te formuleren.

7 . Leer ook je omgeving goed kennen

Als je voor een gemeente werkt, neem dan de tijd om deze goed te verkennen. Leer de wijken, straten en lokale uitdagingen kennen, evenals de dieren die er leven. Bezoek kinderboerderijen, dierenweides, parken en natuurgebieden binnen jouw werkgebied. Je zult merken dat je met een ander perspectief naar je omgeving kijkt wanneer je medeverantwoordelijk bent (en je dit ook echt voelt!) voor de fauna in het gebied.
Vraag gegevens op van meldingen van inwoners en leer op die manier ook wat er speelt in een gebied.

Praktijkvoorbeeld

Binnen een gemeente stond dierenwelzijn lange tijd niet op de agenda bij het bestuur en de ambtelijke organisatie. De taak lag bij een medewerker met nog 23 andere dossiers, waardoor dierenwelzijn nauwelijks aandacht kreeg. Het uitgangspunt van de gemeente was: ‘zolang er geen ongelukken gebeuren of we de pers niet negatief halen, doen we niets’.

Dit veranderde toen een journalist een artikel publiceerde over de gebrekkige aandacht voor dieren in de gemeente. Hierin werden meerdere problemen aangekaart, zoals:

Geen vast contract met de dierenambulance, waardoor deze vaak niet reed.
Een dierenweide zonder schuilstallen, omdat de gemeente geen toestemming had gegeven voor de vergunning hiervoor.
Bijtincidenten in een park waar honden los mochten lopen, terwijl er ook een speeltuintje en fiets- en wandelpaden waren.
Een zonneweide met honderden ganzen, waardoor bezoekers tussen de ganzendrollen lagen.

Door de negatieve publiciteit moest de wethouder zich verantwoorden. Hij erkende dat dierenwelzijn geen prioriteit had gekregen en kreeg zes maanden om de situatie te verbeteren. De bestaande medewerker had echter geen tijd en onvoldoende kennis. Een extra medewerker kreeg de taak, maar had ook andere verantwoordelijkheden, waardoor er na zes maanden weinig veranderd was. De media brachten opnieuw negatieve berichten en raadsleden bleven aandringen op verbetering.

Uiteindelijk werd een freelancer ingehuurd om de problemen systematisch aan te pakken, een beleidsdocument op te stellen en interne medewerkers op te leiden. Dit leidde uiteindelijk tot de aanstelling van een fulltime medewerker dierenwelzijn. Na twee jaar was de situatie onder controle.

Een opdracht om voor jezelf uit te werken

Lees het praktijkvoorbeeld hierboven goed door. Stel dat jij werd gevraagd voor deze opdracht/functie:

Zou je er überhaupt aan beginnen?
Heb je voor jezelf al een aanpak in gedachten hoe jij dit aan zou gaan pakken?
Zou je enthousiast worden van een dergelijke opdracht of héél hard wegrennen?

Je hoeft deze uitwerking niet in te sturen als huiswerk.