Module 1: Inleiding tot dierenwelzijn en beleidsadvies

1.5. Netwerken en samenwerkingsverbanden binnen dierenwelzijn

Samen sta je sterker: in het dierenwelzijnsbeleid is samenwerking geen luxe, maar een noodzaak.

Dierenwelzijn is een complex en breed vakgebied waarin samenwerking essentieel is. Geen enkele organisatie kan in zijn eentje alle aspecten van dierenwelzijn verbeteren. Daarom is het opbouwen en onderhouden van een goed netwerk van belang.

Als adviseur ben je vaak de enige binnen de gemeente die belast is met dit onderwerp. Ook al heb je je collega’s binnen de afdeling, de meeste zijn met andere onderwerpen bezig of met een andere focus. Daarom kan het zijn dat je je alleen voelt in je functie en is het hebben van een netwerk en klankbordgroep extra belangrijk. Voor zowel vakinhoudelijke als voor persoonlijke ondersteuning.

Waarom samenwerken?

Samenwerking binnen dierenwelzijn levert veel voordelen op:

Kennisdeling: door samen te werken met andere organisaties kun je gebruikmaken van elkaars expertise. Dit zorgt ervoor dat er bredere kennis en ervaring beschikbaar is, wat kan bijdragen aan effectievere oplossingen.
Efficiëntere aanpak: gezamenlijke initiatieven voorkomen dubbel werk en vergroten de impact. Door krachten te bundelen, kunnen middelen beter worden benut en kan er meer worden bereikt met dezelfde inspanning.
Betere beleidsvorming: gemeenten, dierenwelzijnsorganisaties en andere stakeholders kunnen gezamenlijk effectievere maatregelen ontwikkelen. Dit leidt tot beleid dat beter aansluit bij de praktijk en dat breed gedragen wordt.
Meer draagvlak: hoe meer partijen betrokken zijn, hoe groter de steun voor dierenwelzijnsinitiatieven. Dit kan ook helpen bij de implementatie en naleving van beleid.
Oplossen van conflicten: goede samenwerking voorkomt misverstanden en helpt bij het vinden van gemeenschappelijke doelen. Dit kan bijdragen aan een constructieve dialoog en het oplossen van meningsverschillen.

Lokale en landelijke dierenpartijen

1. Lokale samenwerking

Dierenambulances, opvangcentra, dierenartsen en politie werken samen aan handhaving en zorg. Lokale dierenpartijen richten zich vooral op de directe zorg en bescherming van dieren binnen een specifieke gemeente of regio. Dit omvat bijvoorbeeld dierenambulances, opvangcentra, dierenartsen en handhavingsinstanties die samenwerken aan praktische oplossingen zoals het opvangen van zwerfdieren, het uitvoeren van sterilisatieprogramma’s en het handhaven van dierenwelzijnsregels.

Voorbeelden hiervan zijn regionale dierenambulances, lokale dierenasielen en natuureducatie stichtingen. Organisaties zoals DierenLot ondersteunen lokale initiatieven door middel van financiële steun en materiële hulp, zoals dierenambulances en opvangfaciliteiten.

2. Regionale samenwerkingen

Gemeenten binnen dezelfde provincie bundelen krachten om grootschalige problemen aan te pakken. Hierbij werken verschillende gemeenten samen met regionale dierenwelzijnsorganisaties om structurele oplossingen te realiseren. Dit kan bijvoorbeeld gaan over gezamenlijke handhavingsteams, regionale opvangcentra of coördinatie van dierenwelzijnsbeleid over meerdere gemeenten heen.

3. Landelijke netwerken

Organisaties zoals de NFDO, de Dierenbescherming, Didor en Diervizier spelen een rol in landelijke beleidsontwikkeling en lobby. Landelijke organisaties hebben vaak een bredere focus en houden zich bezig met keurmerken, belangenbehartiging en politieke lobby.

De Dierenbescherming en de NFDO (Nederlandse Federatie Dierenopvang Organisaties) zetten zich in voor het verbeteren van opvangstandaarden en beleid op nationaal niveau.

Wakker Dier richt zich op de belangenbehartiging van dieren in de landbouw en voedselindustrie en de Dierencoalitie komt weer op voor de belangen van verschillende dierenwelzijnsorganisaties in een politie lobby. Daarnaast zijn er keurmerkorganisaties zoals het Beter Leven Keurmerk, NFDO en Eyes on Animals, die de naleving van dierenwelzijnscriteria bewaken.

Samenwerkingsverbanden zoals Diervizier en Didor richten zich meer op ambtenaren die dierenwelzijn in hun takenpakket hebben.

4. Internationale samenwerkingsverbanden

EU-programma’s en wereldwijde dierenwelzijnsorganisaties zetten zich in voor grensoverschrijdende uitdagingen. Internationale netwerken richten zich op het bevorderen van dierenwelzijn door middel van beleidsafstemming, wetgeving en grootschalige campagnes. Voorbeelden hiervan zijn de World Animal Protection en de Eurogroup for Animals, die samenwerken met overheden en internationale organisaties om dierenwelzijn wereldwijd te verbeteren.

Hoe vind je de juiste stakeholders?

Het vinden van de juiste stakeholders is een belangrijke eerste stap in effectieve samenwerking:

Analyseer het lokale speelveld

Welke organisaties, bedrijven en overheidsinstanties zijn betrokken bij dierenwelzijn? Denk hierbij aan gemeentelijke afdelingen zoals de WMO loket, vergunningverlening, de gemeentelijke kinderboerderij en beleidsmakers. Daarnaast zijn er vaak diverse bedrijven werkzaam binnen een gemeente die met dieren werken. Denk hierbij aan dierenartsen, hondengedragsdeskundigen, hondenuitlaatservices, natuurclubs, etc.

Door een grondige analyse te maken, krijg je inzicht in wie de relevante partijen zijn en wat hun belangen zijn en wat redenen kunnen zijn om samen te werken. Let hierbij op dat externe bedrijven graag willen samenwerken met een gemeente, dus het moet gaat om wederzijds belang en de mogelijkheid voor inkopen (voor betaalde samenwerking gelden vaak regels qua uitbesteden).

Gebruik zoekmachines en online platforms

Zoek naar relevante partijen via zoekmachines met termen zoals ‘gemeente X’ in combinatie met woorden als ‘dierenwelzijn’, ‘dierenbescherming’ en ‘dierenrechten’.

Ook online platforms en sociale media kunnen waardevolle informatie bieden over mogelijke samenwerkingspartners. Kijk maar eens op social media accounts die actief zijn binnen een gemeente met als aandachtsgebied dieren.

Neem deel aan evenementen en conferenties

Het bijwonen van evenementen op het gebied van dierenwelzijn biedt de mogelijkheid om in contact te komen met andere professionals en organisaties. Het is een uitgelezen kans om je netwerk uit te breiden en samenwerkingsmogelijkheden te verkennen.

Dierenlot geeft 2x per jaar een bijeenkomst voor alle dierverzorgers, daar ontmoeten tegenwoordig ook collega’s die bij een gemeente werken elkaar. Diervizier komt elke 2 maanden via Teams bij elkaar om over actuele onderwerpen te praten met elkaar.

Raadpleeg bestaande netwerken

Maak gebruik van bestaande netwerken en samenwerkingsverbanden. Dit kan je helpen om snel en efficiënt in contact te komen met relevante stakeholders. Denk hierbij aan het dierennetwerk van een asiel of dierenambulance: vaak hebben zij interessante contacten waar ze mee samenwerken.

In de Kennisbank is een pagina Organisaties opgenomen met een aantal landelijk werkende organisaties waar je binnen de gemeente mee te maken kunt krijgen.

Effectief netwerken

Netwerken is een vaardigheid die tijd en oefening vergt. Hier zijn enkele tips om effectief te netwerken binnen het dierenwelzijn:

Wees proactief: wacht niet af tot anderen naar jou toe komen, maar neem zelf het initiatief om contact te leggen. Stuur e-mails, maak afspraken, ga op bedrijfsbezoek en wees zichtbaar bij relevante evenementen. Ook leuk: ga met de wethouder op pad naar opvangen die dieren uit de gemeente opvangen. Dat is voor beide partijen weer een communicatie/PR momentje.
Bouw relaties op: netwerken draait om het opbouwen van duurzame relaties. Investeer tijd en energie in het leren kennen van mensen en organisaties. Toon interesse in hun werk en deel jouw eigen kennis en ervaringen.
Wees een goede luisteraar: luisteren is net zo belangrijk als praten. Begrijp de behoeften en belangen van andere partijen en zoek naar manieren om elkaar te ondersteunen.
Volg op: zorg ervoor dat je contact houdt met je netwerk. Stuur follow-up e-mails na vergaderingen en blijf op de hoogte van elkaars projecten en ontwikkelingen.

Omgaan met weerstand

Weerstand is een onvermijdelijk onderdeel van het werken met verschillende stakeholders. Hier zijn enkele strategieën om hiermee om te gaan:

Wees empathisch: probeer de perspectieven en zorgen van anderen te begrijpen. Toon empathie en respect voor hun standpunten, ook als je het er niet mee eens bent.
Communiceer duidelijk: heldere en transparante communicatie kan veel misverstanden voorkomen. Wees duidelijk over je doelen, verwachtingen en de voordelen van samenwerking.
Zoek naar gemeenschappelijke grond: identificeer de gemeenschappelijke doelen en belangen. Dit kan helpen om een basis voor samenwerking te creëren en weerstand te verminderen.
Blijf geduldig: verandering kost tijd, en het kan even duren voordat iedereen aan boord is. Blijf geduldig en volhardend in je inspanningen om samenwerking te bevorderen.

Voorbeelden van succesvolle samenwerking

Er zijn tal van voorbeelden van succesvolle samenwerkingsverbanden binnen het dierenwelzijn. Een zijn praktijkvoorbeelden:

Praktijkvoorbeeld 1: ganzenbeheer

Het aantal wilde ganzen (voornamelijk Canadese ganzen) in de woonwijken is enorm toegenomen de laatste jaren. Daarmee ook de meldingen: overlast door herrie, poep, gevaarlijke verkeerssituaties, plattrappen oevers en gras, vervuilding van het water.

In samenwerking met vijf naast elkaar liggende gemeenten is een ganzenbeheerplan opgesteld waarbij actief is ingezet op nestbewerking, verjaging en onaantrekkelijker maken van gebieden. Door hierin samen op te trekken hoefden de gemeenten niet zelf het wiel uit te vinden, konden ze gezamenlijk goedkoper inkopen, is gebruik gemaakt van dezelfde communicatie-uitingen en werd groenbeheer op dezelfde manier uitgevoerd.

Praktijkvoorbeeld 2: Externe Klankbordgroep

Door het opzetten van een externe Klankbord Dierenwelzijn is er meer samenwerking ontstaan. Bij deze klankbord waren de dierenambulance, dierenartsen, opvangen en asiel, natuurverenigingen, dierenpolitie, handhaving, etc. uitgenodigd. Zowel interne collega’s, commerciële bedrijven als stichtingen.

”Elkaar kennen is elkaar weten te vinden”, was het thema van de eerste bijeenkomst. Na dit overleg wisten partijen elkaar makkelijker te vinden. Zo werden signalen van dierenmishandeling en -verwaarlozing eerder afgestemd met betreffende partijen, maar werd er ook een kattenchip- en registratie actie opgezet met dierenartsen, dierenambulance en de gemeente.

Een opdracht om voor jezelf uit te werken

Zie je jezelf als netwerker die makkelijk contacten legt? Hoe ga je om met weerstand? Heb je al een netwerk op het gebied van dierenwelzijn? Zo ja, zet op een rijtje wat interessante stakeholders zijn binnen jouw netwerk. Bekijk ook je LinkedIn profiel, nodig eventueel alvast wat mensen uit die je al kent maar waar je nog niet aan gelinked bent.

Je hoeft deze uitwerking niet in te sturen als huiswerk.