Module 1: Inleiding tot dierenwelzijn en beleidsadvies
Wat doet een beleidsadviseur dierenwelzijn?
Dit is misschien wel de meest veelzijdige functie binnen een gemeente (al ben ik wellicht bevooroordeeld 😉). De adviseur schakelt voortdurend tussen beleid en praktijk, en tussen bestuur, inwoners en externe partners. Van hondenuitlaatgebieden tot complexe dossiers zoals de wolf of bijtincidenten: dieren raken steeds meer beleidsterreinen en het belang van één aanspreekpunt met brede contacten neemt toe.
De functie van beleidsadviseur dierenwelzijn is in elke gemeente anders georganiseerd. Soms maakt het onderdeel uit van een breder pakket met andere onderwerpen, zoals natuurbeheer, openbare orde, afval, etc. In andere gemeenten is het een dedicated functie. Ook de plek binnen de organisatie verschilt: sommige gemeenten plaatsen deze rol in het sociale domein, anderen binnen groenbeheer, afval & schoon of openbare orde & veiligheid. De beschikbare uren vormen daarnaast vaak een uitdaging, waardoor de functie niet altijd de aandacht krijgt die het verdient.
Toch is deze rol essentieel: als spin in het web houdt de beleidsadviseur alles rondom dierenwelzijn in de gaten, vertaalt dit naar praktisch beleid en werkinstructies, en zorgt voor samenhang in de gemeentelijke aanpak.
Hieronder worden de kerntaken en verantwoordelijkheden beschreven in 9 aandachtsgebieden:
1. Adviseur van de raad en bestuur
- De beleidsadviseur adviseert de gemeenteraad en het college van B&W over dierenwelzijnsbeleid, wetgeving en actuele uitdagingen.
- Voorbeeld: advies geven over het omzetten van een gemeentelijke hondenbelasting naar een doelbelasting inclusief de koppeling naar investeringen in hondenvoorzieningen.
2. Probleemoplosser in de gemeenschap
- Als aanspreekpunt voor inwoners met vragen of klachten over dierenwelzijn is een empathische en oplossingsgerichte houding essentieel.
- Voorbeeld: overleg met de lokale hondenclub over een te drassig hondenlosloopveld en de mogelijke aanpassingen met de afdeling beheer.
3. Ontwikkelaar en implementator van beleid
- Ontwikkelt dierenwelzijnsbeleid gebaseerd op wetenschappelijke inzichten, maatschappelijke behoeften en wettelijke kaders.
- Voorbeeld: opstellen van een nota dierenwelzijn en afstemming met betrokkenen zoals dierenopvangcentra en handhaving.
4. Voorlichter en communicator
- Organiseert bijeenkomsten en trainingen voor zowel professionals als inwoners.
- Voorbeeld: een presentatie voor handhavers over het aanspreken van hondenbezitters die hun hond los laten lopen. Hoe voorkom je discussies en wanneer is strengere handhaving nodig?
5. Vertalen van juridische zaken naar praktisch beleid
- Toepassen van wetten en regels in begrijpelijke richtlijnen.
- Voorbeeld: beslisboom opstellen met maatregelen na een bijtincident, in samenwerking met BOA’s, politie, hondenbrigade, dierenasiel, hondengedragsdeskundigen en dierenartsen.
6. Coördineren van maatregelen voor dieren in nood
- Werkt samen met diverse interne en externe partijen om dieren in nood te ondersteunen.
- Voorbeeld: sluiten van contracten met dierenasiel, dierenambulance en wildopvangcentra voor het opvangen van dieren die zwerven, ziek of gewond zijn.
7. Aanpakken van overlast en conflicten
- Balanceren tussen dierwelzijn en overlastreductie bij bijv. ratten, meeuwen of ganzen.
- Voorbeeld: bespreken van oplossingen met bewoners die overlast ervaren van ganzen in een woonwijk, zoals diervriendelijke beheersmethoden, niet voeren van watervogels en het tijdelijk afzetten van broedlocaties.
8. Samenwerken met externe partijen
- De adviseur is de verbinding tussen gemeente, dierenwelzijnsorganisaties, handhaving en inwoners.
- Voorbeeld: samenwerken met een dierenambulance over de toename van gedumpte dieren in de gemeente.
9. Monitoren en evalueren van beleid
- Verzamelt data en beoordeelt de effectiviteit van maatregelen.
- Voorbeeld: evaluatie van het chip- en registratiebeleid voor katten en de invloed ervan op het aantal zwerfdieren.
Een dag uit het leven van de adviseur dierenwelzijn binnen een gemeente
Om te laten zien hoe breed deze functie is, een praktijkvoorbeeld:
- 08:00 – Doornemen van meldingen van inwoners. Zijn er problemen waar direct naar gehandeld moet worden en waar andere afdelingen van op de hoogte gebracht moeten worden?
- 09:00 – Overleg met de wethouder over de nieuwe nota dierenwelzijn: welke speerpunten zetten we neer? Wat doen we met de maatschappelijke discussie over de wolf? Wat wil de raad en is er budget beschikbaar?
- 10:00 – Gesprek met de lokale hondenclub over het hondenlosloopveld, dat volgens gebruikers te drassig is. Hoe pakken we dit aan? Veel problemen komen door het graven van kuilen. Zijn inwoners bereid om die kuilen zelf dicht te maken? Wat kunnen we als gemeente doen aan drainage?
- 11:30 – Beoordeling van een evenementenaanvraag waar dieren bij betrokken zijn. Welke maatregelen zijn nodig voor dierenwelzijn? Kunnen we extra maatregelen of adviezen opleggen?
- 13:30 – Een training geven aan handhavers over het aanspreken van hondenbezitters die zich niet aan de regels houden. Hoe zorg je voor effectieve handhaving zonder escalatie?
- 15:30 – Meldingen afhandelen: een inwoner met een vraag over een kat die in haar tuin poept, een melding van een dierenarts over verwaarlozing van een paard doorzetten naar de dierenpolitie en een vraag van een collega van de afdeling groen over grasaren in hondengebieden.
Het is nooit saai!
Een opdracht om voor jezelf uit te werken
Bekijk de 9 aandachtsgebieden nog een keer goed die hierboven beschreven staan. Maak voor jezelf een overzicht:
- van welke taken ga je kwispelen 🐶 (ik word enthousiast om hier aan te werken),
- waar voel je je als een vis in het water 🐟 (ik denk dat ik dit wel kan), en
- waar moet je nog op broeden 🐣 (hier moet ik nog meer over leren)?
Je hoeft deze uitwerking niet in te sturen als huiswerk.